ΕΛΠ 45
Νεοελληνική Φιλολογία, από τις απαρχές ως το 18ο αιώνα
Γενική περιγραφή της Θ.Ε.:
Σκοπός της θεματικής ενότητας είναι να προσφέρει στους φοιτητές βασικές γνώσεις για τα έργα και τους δημιουργούς της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τις απαρχές της ως τον 19ο αιώνα και την ίδρυση του ελληνικού κράτους. H μακρά αυτή περίοδος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, όχι μόνο για τις ποικίλες πολιτισμικές διεργασίες που συντελέστηκαν στον ελληνόφωνο χώρο αλλά και για τους ευρύτερους ιδεολογικούς και αισθητικούς προσανατολισμούς του υπόδουλου Nέου Eλληνισμού.
Mαθησιακά Αποτελέσματα:
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της Θ.Ε. ΕΛΠ 45, οι φοιτητές,
– θα γνωρίζουν τα βασικά στάδια της ιστορικής εξέλιξης της πρώιμης νεοελληνικής γραμματείας και λογοτεχνίας από τις απαρχές της (12ος αι.) ως την περίοδο του Διαφωτισμού (18ος αι.).
– θα γνωρίζουν τα σημαντικότερα μορφικά, θεματικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά της υστεροβυζαντινής λογοτεχνίας σε δημώδη γλώσσα, της λογοτεχνίας της Αναγέννησης σε ιδιωματική γλώσσα (κρητική, ροδιακή, κυπριακή, επτανησιακή) και της γραμματείας του μεταβυζαντινού και του παροικιακού Ελληνισμού ώς και την περίοδο το? Διαφωτισμού (πεζογραφία, φαναριώτικη ποίηση, δημοτικό τραγούδι).
– θα μπορούν να εντάξουν ένα λογοτεχνικό έργο στο ιστορικό και το πολιτισμικό του περιβάλλον με βάση τη γλώσσα, τη μορφή και τα ιδιαίτερα τεχνοτροπικά και θεματικά του γνωρίσματα.
– θα μπορούν να συνδυάζουν το λογοτεχνικό με το ευρύτερο πολιτισμικό φαινόμενο στους αιώνες που προηγήθηκαν της ίδρυσης του ελληνικού κράτους.
– θα μπορούν να αναγνωρίσουν τις βυζαντινές, ανατολικές και δυτικές (ευρωπαϊκές) καταβολές της πρώιμης νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και την ιδιαίτερη υπόστασή της.
Οι φοιτητές,
– θα αποκτήσουν ικανότητα κατανόησης και κριτικής ανάγνωσης των έργων που συγκροτούν την πρώιμη νεοελληνική λογοτεχνία και γνώση της συμβολής τους στη διαμόρφωση του νεοελληνικού πολιτισμού και στην αποκρυστάλλωση της νεοελληνικής συνείδησης.
– θα μπορούν να συνθέτουν μια γραπτή εργασία με ευμέθοδο τρόπο και να παρουσιάζουν τα συμπεράσματά τους από την ανάλυση λογοτεχνικών κειμένων μιας άλλης εποχής και από την προσεκτική μελέτη της σχετικής βασικής βιβλιογραφίας.
Γνωστικά Αντικείμενα της Θ.Ε.:
α) Στο μεταίχμιο των νεότερων χρόνων: Ηθική, ερωτική ποίηση, σάτιρες, όνειρα
β) Η λογοτεχνία του φραγκοκρατούμενου ελληνισμού: Επτάνησα, Κύπρος
γ) Από την πτώση της Κρήτης ως την ελληνική επανάσταση (1669 – 1821): Διασπορά, Επτάνησα, Φαναριώτες, ο νεοελληνικός διαφωτισμός, το δημοτικό τραγούδι
ΒΙΒΛΙΑ:
Κεφάλαιο 1 : Εισαγωγή στην πρώιμη νεοελληνική δημώδη λογοτεχνία (από τις απαρχές ως το 1453)
Κεφάλαιο 2 : Επική ποίηση : Διγενής Ακρίτης
Κεφάλαιο 3 : Σατιρική ποίηση : (Πτωχο)Προδρομικά, Διδακτική / Παραινετική ποίηση: Σπανέας, Γλυκάς
Κεφάλαιο 4 : Ερωτική – Περιπετειώδης («Ιπποτική») Μυθιστορία
Κεφάλαιο 5 : Ερωτική – Περιπετειώδης μυθιστορία σχετιζόμενη με την ελληνική Αρχαιότητα
Κεφάλαιο 6 : Ηθικοδιδακτική και Αλληγορική ποίηση
Κεφάλαιο 7 : Χρονικά και ιστορικά τραγούδια
Κεφάλαιο 8 : Μυθολογική Ποίηση: Ιστορίες ζώων και φυτών
Κεφάλαιο 9 : Γλώσσα – Στιχουργία
Κεφάλαιο 10 : Εισαγωγή στην πρώιμη νεοελληνική δημώδη λογοτεχνία ( από το 1453 ως το 1669)
Κεφάλαιο 11 : Η ποίηση στα φραγκοκρατούμενα / βενετοκρατούμενα εδάφη: Δημώδη κείμενα από τη Ρόδο, τα Επτάνησα, την Πελοπόννησο και την Κύπρο
Κεφάλαιο 12 : Κρητική Αναγέννηση
Κεφάλαιο 13 : Κρητική Λογοτεχνία. Α’ Περίοδος προετοιμασίας (μέσα 14ου αι. – 1580)
Κεφάλαιο 14 : Β’ περίόδος ακμής ( 1580 – 1669)
Κεφάλαιο 15 : Γλώσσα – Στιχουργία
Κεφάλαιο 16 : Τυπογραφία
Κεφάλαιο 17 : Δημώδης πεζογραφία (1453 – 1669)
Κεφάλαιο 18 : Εισαγωγή: Ο Ελληνισμός από την πτώση της Κρήτης ως την ίδρυση του ελληνικού κράτους ( 1669 – 1821 / 1830)
Κεφάλαιο 19 : Όψεις της ελληνικής γραμματείας: Από το 1669 ως τις πρώτες δεκαετίες του 18ου αιώνα
Κεφάλαιο 20 : Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός (1709 – 1830 / 1831)
Κεφάλαιο 21 : Το δημοτικό τραγούδι